به گزارش «نماینده» سعید اوحدی رئیس سابق سازمان حج و زیارت هفت ماهی است که بر کرسی یکی از بزرگترین نهادهای فرهنگی کشور با عنوان سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تکیه زده است. سازمانی که از هر منظر یکی از تاثیرگذارترین نهادهای اجرایی در زمینه سیاستگذاری فرهنگ عمومی در کشور است. از سینما تا تئاتر و از موسیقی تا تلویزیون و هنرهای تجسمی، موزه و خانه موزه، کتابخانه و سالن‌های چند منظوره تنها بخشی از امکانات این سازمان برای تحقق سیاست‌های کلان آن است که در هیات امنایی متشکل از مسئولان بزرگترین نهادهای فرهنگی کشور به تصویب و اجرا می‌رسد.
گفتگو با سعید اوحدی با این همه آسان نیست. اصراری بر صراحت ندارد و ترجیح می‌دهد که پاسخ‌های خود را توام با دیپلماسی مراودات فرهنگی بدهد با این همه او درباره بازگویی برخی رویکردهای غلط حاکم بر سازمان تحت امر خود که منجر به نتایج پرهزینه‌ای برای آن شده است، صراحتا سخن گفته و از عزم خود برای تغییر رویکرد در برخی از این برنامه‌ها می‌گوید.
آقای اوحدی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران یکی از قابل اعتناترین هیئت‌امناهای سازمان‌های فرهنگی در کشور را داراست ولی همیشه درباره نوع ارتباط مدیریت سازمان با این هیئت امنا حرف و حدیث‌هایی به میان آمده است. شما روابط خود را با این هیئت امنای چطور تنظیم کرده‌اید و میزان تاثیرگذاری آنها به صورتی مستقیم در برنامه‌های سازمان چقدر است؟
سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در سال ۱۳۷۵ تاسیس شده است و از آن زمان با یک تدبیر حکیمانه ابتدا با هفت نفر و بعد از آن با یازده نفر هیئت امنا کار خودش را به پیش می‌برد. اساسنامه سازمان هم در سال ۱۳۸۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رسد. درباره ترکیب این هیات امنا باید گفت که همه ظرفیت‌های فرهنگی کشور و مسئولان دستگاه‌های فرهنگی کشور به عنوان فردی از اعضای هیئت امنای سازمان حضور دارند. از وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش تا شهردار و رئیس شورای شهر تهران. از رئیس سازمان صدا و سیما و سازمان تبلیغات اسلامی تا ریاست سازمان بسیج مستضعفین و...
و هماهنگی و ارتباط با این همه مسئول سخت است؟
ببینید در سال‌های گذشته علی‌رغم اینکه باید تلاش می‌شد تا از این ظرفیت در جهت تحقق رویکردهای سازمان بهره‌برداری شود، این اتفاق رخ نداد. جلسات این هیئت امنا تنها سالی یکبار برگزار می‌شد. از توقعات به جا و درست از من این است که بتوانم اعضای هیئت امنا را در ارتباطی تنگاتنگ با سازمان و نهادی که مسئولیتش را برعهده دارد قرار دهم و قبول دارم که این توقع به جایی است. در این زمینه گام‌هایی برداشتیم. مثلا از طریق عضویت وزیر آموزش و پرورش در این هیئت، به بدنه این وزارتخانه و دانش‌آموزانش به عنوان مخاطبان و ظرفیت ویژه برنامه‌های سازمان دسترسی بهتری پیدا کردیم. این اقدام در نهایت در قالب انعقاد یک تفاهمنامه دو جانبه میان ما و این وزارتخانه نهایی و اجرایی شد.
در زمینه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با آقای دکتر صالحی جلساتی داشتیم و در ادامه جلساتی با معاونت‌های این وزارتخانه که منجر به آماده سازی تفاهمنامهای برای امضا میان سازمان و معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده است که امیدواریم منجر به ارتباط بیشتر با بدنه این معاونت شود.
و این تفاهمنامه چه موضوعاتی را در برمی‌گیرد؟
در این تفاهمنامه موضوعات مختلفی از جمله مساله تجهیز کتابخانه‌های سازمان، برگزاری نمایشگاه کتاب و هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران – که سازمان امسال برای اولین بار در شورای سیاستگذاری آن عضو شده است- در نظر گرفته شده است
با سازمان بسیج مستضعفین نیز جلسات متعددی برگزار شده است و به تفاهمنامهای رسیده‌ایم که نهایی شده و آماده امضا است.
توقع ما به عنوان سازمان فرهنگی هنری این است که شاهد حضور جدی تر اعضای هیئت امنای در این مشارکت باشیم به همین خاطر در تلاشیم که هر فصل یعنی هر سه ماه یکبار جلسات هیئت امنای سازمان را برگزار کنیم که قبلا سالانه یکبار بوده است.
گویا به تازگی هیئت امنای سازمان با تغییراتی در اساسنامه آن نیز موافقت کرده است، درست است؟
بله. در جلسه اخیر هئیت امنای نیز اصلاحاتی در اساسنامه مد نظر بود که با پشتیبانی شهردار تهران، این اصلاحات در اساسنامه در راستای بازترشدن دست سازمان برای فعالیت‌های فرهنگی و حضور جدی تر هیئت‌امنای سازمان در برنامه‌های سازمان به تصویب رسید.
آقای اوحدی موضوع مهم دیگری که درباره سازمان همواره محل بحث بوده است مساله بودجه سازمان و تنگناهای مالی است که گویا امسال ببیشتر هم شده است. درباره بودجه سازمان و نحوه تخصیص آن در سال ۹۷ چه اتفاقی رخ داده است؟
در سال‌های ۷۵ تا ۷۸ مصوبه‌ای در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که چهار درصد از درآمد شهرداری تهران به فعالیت‌های فرهنگی اختصاص پیدا کند و به طور مشخص نام سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران برای استفاده از آن درج شد. در سال ۸۰ مجلس اصلاحیه‌ای بر این قانون وارد می‌کند و این چهار درصد بودجه را به صورت عام به حوزه فرهنگی اجتماعی و ورزشی تخصیص می‌دهد. مسیر تصویب بودجه ما بر اساس اساسنامه از طریق شهرداری تهران است. متاسفانه در سال گذشته بودجه سازمان به دلایل مختلف از جمله موضوع تورم و رکود کشور، رقم قابلی نمی‌شود. سازمان امروز تنها ۸ درصد از کل بودجه تخصیص یافته و مصوب شده برای سال جاری خود را که حدود هشت میلیارد تومان می‌شود دریافت کرده است. که این رقم به صورت سرانه، حدود هزار تومان برای هر تهرانی را شامل می‌شود. در جلسه اخیر هیئت امنا این مساله مطرح شد و هم رئیس شورای شهر و شهردار تهران درباره این بودجه عنوان داشتند که باید به طور کامل تخصیص پیدا کند و مصوبه‌ای نیز برای جرح و تعدیل آن داشتند. امیدواریم در سال آتی با حمایت شهردار و رئیس شورای اسلامی شهر تهران بودجه مناسب و کارشناسی شده برای سازمان اختصاص پیدا کند.
کل بودجه درخواستی شما چقدر است؟
بودجه کل سازمان حدود ۲۰۰ میلیاد تومان است که بیش از نود درصد آن صرف امور جاری و نگهداری از ابنیه و حقوق پرسنل و نهادهای زیر مجموعه سازمان می‌شود. بودجه سال جاری کارشناسی شده نبود و نظرات مدیران سازمان برای تصویب آن طی نشده بود. امیدواریم در سال ۹۸ این موضوع دچار تغییر اساسی شود. برای این منظور باید برنامه‌های مناطق ۲۲ گانه شهر تهران و ستاد سازمان لحاظ شود و بودجه به اصطلاح از پایین به بالا بسته شود.
آقای اوحدی بازار شایعات پیرامون عزل و نصب مدیران در سازمان این روزها داغ است. شما اما تا به حال نشان داده‌اید که به سادگی دست به ترکیب نیروهای اجرایی سازمان نمی‌زنید. رویکرد مدیریتی شما در مواجهه با نیروهای انسانی و مدیریتی سازمان چگونه است؟
من بر این باورم یکی از منابع جدی سازمان منابع انسانی آن است و در کنار آنها مخاطبان سازمان و البته نهادهایی که این دو را به هم پیوند می‌دهند. منابع انسانی ما ظرفیت غنی و با تجربه‌ای هستند که باید زمینه و بستر را برای تحقق ایده‌های آنها را فراهم کرد. اگر جدولی برای تعیین صلاحیت ترکیب بسیاری از مدیران فرهنگسراها و مدیران مناطق ما تهیه شود خواهیم دید که بسیاری از آنها شرایط احراز مدیریت محل خدمت خود را دارند و برای همین من چندان دست به تغییر آنها نزده‌ام. اراده ما کار کردن با همین بدنه است که ظرفیتی بسیار ارزشمند هستند. البته باید قدری هم به خودمان مراجعه کنیم و ببینیم ما چقدر بستر برای کار آنها فراهم کرده‌ایم و بعد از آنها متوقع شویم.
اگر این حرف را بپذیریم با این مساله را هم قبول کنید که برخی از نهادهای بزرگ زیر مجموعه شما وضعیت مدیریتی قابل قبولی ندارند. مجموعه نشر شهر و باغ کتاب در زمره همین بخش‌ها هستند. درباره این دو مجموعه نیز قرار بر تغییر نیست؟
باغ کتاب یک مجموعه بزرگ و قابل توجه در زمینه فعالیت‌های فرهنگی است اما اداره آن با مشکلاتی مواجه است. برخی از این دست مکان‌ها تحت شرایطی در اختیار سازمان برای بهره‌برداری قرار گرفته است که کامل آماده بهره‌برداری نبوده است. همین الان باغ کتاب با مشکل جدی تامین نیروی برق مواجه است و اگر حمایت جدی شهردار تهران نبود، در ابتدای تابستان امسال این مکان تعطیل می‌شد و البته هنوز هم خطر تعطیلی آن هست. مساله بعدی مشکل تامین نشدن بودجه متناسب با ظرفیت آنجاست و تنها خواست و دستور شهردار تهران بود که منجر به ادامه وضعیت کاری آن به شکل فعلی شد.
شنیده شده که سازمان شاید تصمیم به جدایی این مرکز از بدنه خود بگیرد. تصدیق می‌کنید؟
هر مجموعه‌ای از سازمان اگر بخواهد از آن جدا و به دستگاه دیگری واگذار شود نیاز به مصوبه هیئت امنای ما دارد. درباره باغ کتاب موضوع جدا شدن از سازمان مطرح نیست. این مجموع با یک کار کارشناسی اما توام با عجله به سازمان تعلق گرفت اما برنامه‌های خوبی برای ادامه فعالیت آن در نظر گرفته شده است و بنایی برای جدا کردن این مجموعه از سازمان نداریم.
آقای اوحدی به مشکلاتی درباره این مجموعه اذعان دارید و به برخی عجله‌ها در کارهای کارشناسی این مجموعه هم اذعان دارید. مطلع هستید که بسیاری از بدنه نشر کشور نسبت به قراردادهای واگذاری بهره‌برداری از این مجموعه انتقاد دارند؟ پاسخی برای آنها دارید؟
در خصوص قراردادهایی هم که منجر به واگذاری بدنه این مرکز به بخش خصوصی برای استفاده به امضا رسیده باید توجه کنیم که نه در اینجا که در هر مکان دیگری وقتی پای این قراردادها به میان می‌آید رقبای نهاد بهره‌بردار به صورت طبیعی برای آنها حاشیه سازی می‌کنند. تمامی واگذاری‌های باغ کتاب در دوره قبل و در سال ۹۶ انجام شد. اعتقاد ما توجه به مر ضوابط و قوانین در این زمینه است و رعایت تمامی تشریفات قانونی. با این همه من فکر می‌کنم هنوز از ظرفیت جدی این مجموعه استفاده نشده است. ما در هفته آینده اعضای جدید هیات مدیره موسسه نشر شهر را معرفی خواهیم کرد. امیدواریم ترکیبی در این هیئت مدیره جدید معرفی شوند که بتوانند ظرفیت‌های این مجموعه را احراز کنند.
تغییر هیئت مدیره موسسه نشر شهر که باغ کتاب زیر مجموعه آن به شمار می‌رود، به معنی تغییر مدیریت این مجموعه بزرگ فرهنگی در آینده نزدیک است؟
من نمی‌خواهم وارد این دست تعبیرها شوم. مدیرعامل مجری مصوبات هیئت مدیره است. سازمان حتما تغییراتی در رویکردهای مدیریتی این مکان پیگیری می‌کند. ما بیشتر به دنبال حل مشکلات فرآیندی و رویکردها و برنامه‌های این مرکز است که ان‌شا الله محقق می‌شود. ما فعلا روی تغییر هیات مدیره متمرکزیم و این تغییر منجر به ایجاد توقعات و رویکردهای تازه‌ای خواهد شد و مدیر عامل این موسسه نیز باید مجری این مصوبات باشد نگاه ما بر این است که هیئت مدیره تازه از اصحاب کتاب و فرهنگ باشند و این دست فعالیت‌ها را بشناسند. ما در این زمینه مشورت و از برخی نیز برنامه گرفته‌ایم.
حالا که صحبت از کتاب و نشر است بفرمایید فرجام خانه موزه سیمین و جلال چه شد؟
کار تجهیز و بهره‌برداری خانه موزه سیمین و جلال انجام شد اما بودجه‌ای برای بهره‌برداری آن در سال جاری وجود نداشت و موفق به بهره‌برداری نشدیم. اگر منابعی برای این کار نباشد این منزل دچار فرسایش می‌شود و امیدوارم برای این منظور فکری شود. سازمان تجربه موفقی در اداره خانه موزه‌ها در تهران دارد. این تجربه بسیار غنی است و نباید از کنار به سادگی گذشت. نباید عادت کنیم که تجربه را از نو شروع کنیم و برای این منظور باید ابزار و لوازم آن را فراهم کرد.
جناب اوحدی بحث دیگرم درباره مناسبت محوری صرف برنامه‌های سازمان است. به نظر شما اجرای مناسبتی برنامه‌های فرهنگی سازمان جلوی شکل‌گیری و اجرای برنامه‌های ماندگار و با ثبات را نگرفته است؟
مناسبت‌های ویژه بستری است برای کار فرهنگی ریشه‌دار و فاخر و ماندگار. برای همین ما در ماه مبارک رمضان برنامه تاثیرگذاری چون نمایش دریادلان را سی شب در مجموعه پارک دانشجو برگزار کردیم و یا مراسم اهدای جایزه فرهنگی غدیر و یا مراسم بزرگداشت هفته آزادگان. همه این برنامه‌ها به مناسبتی برگزار شده اما منجر به یک حرکت فرهنگی تاثیرگذار شد. اربعین نیز یک مناسبت است ولی کار فرهنگی به این مناسبت منجر به یک حرکت فرهنگی اثرگذار خواهد شد. برای همین هم سازمان امسال قرارگاه فرهنگی اربعین را از همین حالا ایجاد کرده است که بزرگترین همایش انسانی مذهبی دنیا را تحت تاثیر برنامه‌های خود قرار دهد. ما مناسبت‌ها را بستر اجرای برنامه‌های اثرگذار بلند مدت می‌دانیم.
درباره برنامه‌ای مانند همایش پیاده روی اربعین حسینی نیز این امر مرتب است. ما در سال گذشته شاهد بودیم که حجم برنامه‌های شما برای این مراسم کاهش داشت. این سیاست در تناقض با آنچیزی که در بالا فرمودید نیست؟
آسیب جدی که همایش بزرگ پیاده‌روی اربعین را تهدید می‌کند دولتی کردن برنامه‌های اربعین است. مقام معظم رهبری بارها تاکید داشتند که این برنامه باید مردمی برگزار شود. ما نیز بر این باوریم که باید روح مردمی آن را حفظ کنیم. اگر ما به عنوان سازمان فرهنگی هنری شهرداری از قرارگاه مردمی فرهنگی اربعین رونمایی کردیم نگاهمان این است که بستر و ظرفیت عظیمی برای این منظور از سوی مردم فراهم کنیم. امسال برنامه ما این است که هنرهای نمایشی کشور به ویژه موضوع تعزیه را در مراسم اربعین مورد توجه جدی قرار دهیم و یک سوگواره شعر آدینی با موضوع اربعین را با حضور شعرای ایرانی و عراقی در این کشور برگزار کنیم. همچنین برنامه‌های مردمی دیگری نیز با همکاری مردم عراق در دست اجرا داریم.
یکسری اولویت‌های دیگر در زمینه اطلاع رسانی و یا تولید برنامه رادیویی و تلویزیونی برای این مراسم را مورد توجه جدی قرار دهیم.
نظر شما